T-64

[Agrael]

Zdjęcie pochodzi z modyfikacji Radiophobia 3

T-64 to radziecki czołg produkowany w latach 1967-1987. Jego różne wersje nadal są w służbie krajów byłego ZSRR.

Charakterystyka: 

Spoiler

• Masa bojowa - 36 ton
• Załoga - 3 osoby
• Pancerz - kombinowany pancerz z wykorzystaniem ceramiki (od 80 mm po bokach do 150 mm w rzucie przednim wieżyczki)
• Działo - D-68 2A21 115 mm
• Amunicja - 40 pocisków 
• Dodatkowe uzbrojenie - karabin maszynowy PK/PKM 
• Amunicja - 2000 pocisków
• Moc silnika - 700 km
• Prędkość na drodze - 70 km/h
• W trudnym terenie - 30-40 km/h
• Zasięg (paliwo) - 600km

Opis: 
Czołg ten nie brał udziału w likwidacji skutków katastrofy w Elektrowni Atomowej w Czarnobylu, jednak można się na niego natknąć w niektórych zakątkach Zony. Takich miejsce jest kilka: 

• Magazyny Wojskowe 
• Czerwony Las
• Radar
• Instytut Naukowo-Badawczy Agroprom

Podczas operacji w 2008 roku czołgi te zostały pozostawione przez ich załogi w różnych miejscach Strefy Wykluczenia. Wyjątkiem jest egzemplarz, który znajduje się na Magazynach Wojskowych - był na wyposażeniu oddziału wojskowego strzegącego bazy. Do poruszania się po Zonie ta technika z wielu powodów jest praktycznie bezużyteczna: ogromna masa, duże rozmiary, brak zastosowania działa itp. Frakcjom nie udało się odrestaurować żadnego z czołgów ze względu na ich rzadkość, brak dostępu do części zamiennych, a także trudności w transporcie. Mimo wszystko Wolność mogła wykorzystać czołg na M. Wojskowych jako stacjonarną więżę, co znacznie skomplikowałoby życie atakującym w bazę. 

W serii wykorzystano trzy modele: dwa pełne modele czołgów, różniące się jedynie kątem obrotu wieży i działa, oraz jeden model z uszkodzoną gąsienicą.

Ciekawostki: 

• W buildach jest wzmianka, że czołg bez amunicji został wysłany do wojska w Instytucie Naukowo-Badawczym Agroprom, jednak w wersji oficjalnej Cienia Czarnobyla pojazd został usunięty wraz ze wzmianką o nim. 
• W Czystym Niebie dowiadujemy się, że stalkerzy z Wolności wraz z najemnikiem Szramą przypuścili szturm na bazę wojskową, jednak zupełnie pominięto fakt, że znajduje się tam czołg. Możliwe, że jego gąsienica została uszkodzona na skutek strzału z granatnika. Mimo wszystko na kadłubie nie ma żadnych widocznych uszkodzeń, co sugeruje, że wojsko albo nie pofatygowało się, żeby przydzielić kogoś do czołgu, albo zabrakło im amunicji (na podstawie zawartości schowka znajdującego się we włazie czołgu). Tak czy owak, żadna z tych hipotez nie znajduje odzwierciedlenia w dialogach z członkami Wolności. Okazuje się, że Wolność szturmowała bazę ryzykując, że zostaną postrzeleni z karabinu maszynowego lub zranieni na skutek wystrzału z działa. 

     

Źródło:  
 

Rzeczywistość: 

  

T-64 - radziecki czołg podstawowy. Na Zachodzie oznaczono go symbolem M-1970.  

Prace nad czołgiem T-64 rozpoczęto w ZSRR w roku 1954. Podjęło się tego zadania Biuro Konstrukcyjne Fabryki Maszyn Transportowych im. W. Małyszewa w Charkowie. Głównym konstruktorem czołgu był A. Morozow.

Wyprodukowano około 8000 egzemplarzy T-64 w około 10 wersjach (inne źródła podają liczbę 13 000). 

T-64 był pierwszym na świecie wozem bojowym wyposażonym w automat ładowania i trzyosobową załogę. Pierwsze prototypy posiadały armatę kalibru 100 mm. Następnie zamieniono ją na armatę kalibru 115 mm. W roku 1969 wprowadzono nowy typ armaty kalibru 125 mm – 2A46.

Pojawienie się czołgu T-64 było ogromnym zaskoczeniem dla sił zbrojnych państw NATO. Armata 2A46 umożliwia prowadzenie ognia przeciwpancernymi pociskami kierowanymi o zasięgu 4 km.

T-64 był również pierwszym na świecie seryjnie produkowanym czołgiem wyposażonym w pancerz kompozytowy, w dwóch wersjach: początkowo między dwiema warstwami stali umieszczano warstwę aluminium, a w drugiej kulki ceramiczne zatopione w metalowej matrycy. Zwiększało to odporność na działanie pocisków kumulacyjnych.

Przedni pancerz (kadłuba i wieży) był kompozytowy, co oznacza, że składał się z warstw różnych materiałów, połączonych w taki sposób, aby uzyskać jak największą ochronę balistyczną i ograniczyć masę czołgu (nadal klasyfikowanego jako czołg średni, a nie podstawowy). Górny przedni pancerz czołgu, co było wówczas charakterystyczne dla wszystkich radzieckich czołgów, był korzystnie pochylony (22 stopni pod kątem od poziomu) i składał się z następujących kolejnych warstw:

Spoiler

80 mm stalowego opancerzenia
105 mm tekstolitu
20 mm stalowego opancerzenia
Kompozytowy był także przód wieży z wkładką ze stopu aluminium, który przedstawiał się w przybliżeniu tak (przedni pancerz):

120 mm stalowego opancerzenia
300 mm stopu aluminium
190 mm opancerzenia
Wkładka stopu i stalowe opancerzenie nie były rozłożone równomiernie, większa ich część znajdowała się z przodu pojazdu, co dawało doskonały poziom ochrony. Zgodnie z radzieckimi danymi przód pojazdu był odporny na wszystkie rodzaje natowskich pocisków, jakimi strzelała armata gwintowana 105 mm (dokładniej rzecz biorąc 20 stopni po każdej stronie osi pojazdu).

Niemniej jednak w związku wymogami dotyczącymi masy reszta czołgu nie była chroniona równie dobrze. Pancerz kompozytowy pokrywał tylko przód (konkretnie górny przedni pancerz kadłuba i wieży), pozostałe części pojazdu były opancerzone w następujący sposób:

Dolna płyta przedniego pancerza kadłuba: 80 mm stali
Boki kadłuba: 80 mm (56 mm nad kołami gąsienicowymi)
Tył kadłuba: 50 mm
Góra kadłuba: 16 mm
Spód kadłuba: 20 mm
Tył wieży i boki tyłu: 65 mm
Dach wieży: 45 mm

Przykład opancerzenia: 

Unikalnym rozwiązaniem charakteryzował się silnik 5TDF zamontowany w tym czołgu. Jest to silnik wielopaliwowy dwusuwowy, pięciocylindrowy, dziesięciotłokowy. Silnik posiada dwa wały korbowe, zaś komorę spalania tworzyła przestrzeń między przeciwbieżnymi tłokami w ich GMP (górnym martwym położeniu). Silnik ten miał niewielką pojemność 13.6 l w stosunku do silnika W-2 znanego z czołgów T-34/44/54/55, rozwijał jednak moc 700 KM.

Na przedniej dolnej płycie kadłuba znajduje się lemiesz do samookopywania. Dzięki temu czołg w kilkanaście minut jest w stanie przygotować ukryte stanowisko ogniowe.

Służba i modernizacje: 

  

Czołg był projektowany równolegle do innego czołgu - T-72 i przypomina go wyglądem. Ale w przeciwieństwie do T-72, był używany tylko przez Armię Radziecką i nigdy nie został wyeksportowany. Wiele z wozów jest jeszcze w służbie. Przed 1989 rokiem, był używany podczas zimnej wojny przez oddziały radzieckie stacjonujące w Niemczech Wschodnich. Wszędzie indziej Rosjanie używali czołgów T-72. Aktualnie znaczna ilość T-64 (2200 szt.) jest używana przez Ukrainę. Konstrukcja czołgu T-64 była dalej rozwijana jako T-80 i T-84.

W 2005 roku Ukraina opracowała własną modernizację T-64 o nazwie BM Bułat. Na potrzeby eksportowe powstała również modyfikacja o nazwie T-64B1M. Wóz miał być sprzedany do Kongo, jednak przetarg został zerwany, a zmodernizowane 50 wozów przekazano do Sił Zbrojnych Ukrainy jako uzupełnienie strat powstałych podczas walk w Donbasie.

Również na Ukrainie, na podwoziu czołgu T-64 powstał ciężki wóz bojowy BMP-64. Pojazd w miejscu standardowej wieży wyposażony jest w wieżę z działkiem 2A42 30 mm, karabin PKT, podwójną wyrzutnię pocisków przeciwpancernych i granatnik.

Użytkownicy:  ZSRR/Rosja, Ukraina, Uzbekistan.

Ciekawostki:           

Najnowocześniejszym czołgiem występującym w Siłach Zbrojnych Ukrainy, który został użyty bojowo w walkach na wschodzie Ukrainy, jest zmodernizowany T-64B, oznaczony T-64BM Bułat. Poprawiono w nim mobilność, zmodernizowano system kierowania ogniem i, przede wszystkim, zwiększono osłonę pancerną poprzez montaż pancerza reaktywnego Niż/Noż. Mimo tego nie można jednak uznawać Bułata za czołg odpowiadający III generacji - znacznie lepszy od niego jest T-84M Opłot, który jednak w wojnie nie wziął do tej pory udziału.

Spoiler

Wszystkie użyte bojowo T-64BM Bułat w strefie tzw. Operacji Antyterrorystycznej (ATO) należały do jednego związku taktycznego - 1. Samodzielnej Brygady Pancernej z Honczarowska (obwód czernihowski), wchodzącej w skład - uważanego za najlepszy w całych Siłach Zbrojnych Ukrainy – 8. Korpusu Armijnego. Modernizację wozów T-64B do standardu BM realizowano w charkowskich Zakładach im. Małyszewa - w niewielkim tempie - od 2005 r. Roczne dostawy nie przekraczały zazwyczaj 10 wozów. Pod koniec 2012 r. brygada miała dysponować 80 czołgami T-64BM, które miały stanowić uzbrojenie dwóch batalionów pancernych.
W listopadzie 2010 r. w składzie brygady znajdowało się 51 Bułatów i oczekiwano na ostatnich 29 wozów. Te, z pewnymi opóźnieniami, dostarczono: w listopadzie 2010 r. - 10, w grudniu 2011 r. - 10, w 2012 r. - 9 (prawdopodobnie, o czym dalej). W styczniu 2012 r. w T-64BM przezbrojono w pełni dwa bataliony czołgów brygady, planowano to uczynić także z trzecim, w którego uzbrojeniu pozostawały czołgi T-64B/BW.

Co ciekawe, w 2012 r. Ministerstwo Obrony Ukrainy poinformowało, że zamiast zakupów nowoczesnych czołgów Opłot, armii nadal dostarczane będą Bułaty. We wrześniu 2014 r. nowy dyrektor generalny Zakładów im. Małyszewa - Mykoła Biełow, w jednym z wywiadów przyznał, że realizowane są dwa kontrakty – na dostawę 10 czołgów T-84M Opłot i na modernizację czołgów T-64 do standardu T-64BM Bułat. Ponieważ produkcję Opłotów realizowano jako kontrakt drugorzędny (planowano wówczas dostawy dla SZU w latach 2015-2016, po zrealizowaniu kontraktu dla Tajlandii), kluczowe znaczenie miała konwersja czołgów T-64B do wersji Bułat. Jak się okazało 9 ostatnich Bułatów gotowych było do odbioru przez wojsko jeszcze w 2012 r., ale kością niezgody była kwestia zamawiania lub nie części zapasowych, zapewniających długotrwałą eksploatację dla czołgów (tzw. grupowy ZIP). Odpowiedni dokument przedstawiciele MO Ukrainy i fabryki podpisali dopiero 29 sierpnia 2014 r., już w zupełnie nowej rzeczywistości. Wspomnianych 9 czołgów zostało przekazanych w marcu 2014 r Możliwe, że faktycznie były to czołgi, które miały zostać dostarczone w 2012 r. Jeśli tak, to w brygadzie do wiosny 2014 r. było 71, a nie 80 czołgów T-64BM Bułat.

Dokładna ilość czołgów T-64BM w SZU i w brygadzie z Honczarowska nie jest więc znana. Prawdopodobnie w całych SZU było ich maksymalnie ok. 85-90, czasem podawana jest dokładna liczba - 85 wozów. Możliwe, że w 1. SBPanc było ich ok. 80 (ok. 70?), a jeszcze kilka w jednostkach szkolnych - 169. Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Desnie i w Akademii Wojsk Lądowych im. Petra Sahajdacznego we Lwowie.

Źródła: [KLIK]  [KLIK]